معرفی کتاب برای پژوهشگران نوجوان و جوان

کتاب چگونه پژوهش کنم
از مجموعه كتاب پروژه علمي
آيا تا به حال معلم‌ها از شما خواسته‌اند که براي يکي درس‌ها مثل علوم، تاريخ، جغرافيا و ادبيات پژوهش کنيد؟ آيا با کارهايي که بايد براي انجام پژوهش انجام دهيد آشنا هستيد و مراحل يک پژوهش را به روش علمي مي‌شناسيد؟ اگر تا به حال يک پژوهش را به روش صحيح علمي انجام نداده‌ايد؛ اگر کسي را نمي‌شناسيد که شما را براي انجام پژوهش درسي‌اتان راهنمايي کند، کتاب “چگونه پژوهش کنيم؟” يکي از بهترين کتاب‌هايي است شما را گام به گام با تمام کارهايي که بايد براي انجام پژوهش به شيوه علمي انجام دهيد آشنا مي‌کند. در اين کتاب شما با زباني ساده با تمام مراحلي که دانشمندان و پژوهشگران حرفه‌اي در پژوهش ‌هايشان انجام مي‌دهند آشنا مي‌شويد، از ابتدايي‌ترين مرحله يعني طرح سوال تا تحليل يافته‌ها و نتيجه‌گيري و بالاخره انتشار يا ارائه پژوهشي که کرده‌ايد. درست همان کاري که يک پژوهشگر حرفه‌اي انجام مي‌دهد.
با مطالعه اين کتاب و به کاربستن روش‌هاي آن در چند پژوهش، شما مهارت لازم را براي پژوهش درباره بسياري از سوال‌هاي که با آن‌ها مواجه مي‌شويد و يافتن پاسخ مناسب براي آنها آشنا مي‌شويد. آن چه که موجب پيشرفت علمي و فني بشر مي‌شود پاسخ‌هايي است که بشر براي سوال‌هايش به‌دست مي‌آورد. در حقيقت گسترش و توليد علم چيزي نيست جز پاسخ‌هايي که ما به سوال‌هايمان مي‌دهيم.
در صورتي که شما هم شيوه‌هاي اين کتاب را به کار ببنديد و آن‌ها را بياموزيد در آينده‌اي نه خيلي دور مي‌توانيد از کساني باشيد که در توليد علم در سطح جهان سهم خواهند داشت.
کتاب حاضر به چگونگي اجراي طرح علمي مي‌پردازد. طرح علمي پژوهشي است که در آن براي پاسخ به سوالي علمي از روش علمي استفاده مي‌شود. بنابراين، ابتدا روش علمي شرح داده شده است؛ آنگاه مراحل مختلف اجراي طرح علمي، از مرحله انتخاب موضوع مناسب تا زمان تهيه گزارش نهايي طرح و سپس فرستادن به جشنواره علمي گام به گام و به طور ساده توضيح داده شده است. براي روشن‌تر شدن کار در هر مرحله، مثال‌ها، تصاوير و دستور كارهايي آمده است. در پايان کتاب نيز پيوست‌هايي خواهيد يافت که با معرفي کتب و سايت‌هاي اينترنتي منابع خوبي را براي شروع پژوهش به شما عرضه مي‌کند.

اهميت كتاب
پژوهشگري يک توانايي ذاتي نيست، بلکه مانند هر مهارت ديگري قابل آموزش و يادگيري است. روش علمي پژوهش به ما مي‌آموزد که چگونه پرسش‌هاي کنجکاوانه و پراکنده‌اي را که به ذهنمان مي‌رسد، بپرورانيم و پاسخ آن‌ها را بيابيم. پرسش‌هايي از قبيل آيا چنين است؟ تا چه اندازه چنين است؟ چرا چنين است؟چه شرايط و اوضاع و احوالي کلي موجب مي‌شود که چنين باشد؟ و….
علم يک فرايند است، يک روش تفکر و عمل است. آنچه اهميت دارد، روش علمي است که همه چيز را ممکن مي‌سازد.
پژوهش‌هاي علمي تلاشي است نظامدار و با وجود آنکه شايد فنون آن از يک علم به علم ديگر متفاوت باشد، اما ساختار همه‌ي آن‌ها متکي بر يک نظام منطقي است که همواره به دنبال حقيقت است و زماني به دست مي‌آيد که بياموزيم چگونه منطقي بينديشيم، چگونه مشاهده کنيم، چگونه مشاهده‌هاي خود را جمع‌آوري و منظم کنيم و چگونه آزمايش کنيم و نتيجه بگيريم.
هدف اصلي اين کتاب، تشويق و ترغيب نوجوانان و جوانان به تفکر منطقي و اصولي و ساختاري، تقويت و تربيت نيروي آفرينندگي، شکوفا نمودن استعداد نهاني علاقمندان به پژوهش علمي، ترغيب نوجوانان به مطالعه و بررسي، برانگيختن شور و شوق آنان به اجراي يک پروژه علمي است.
در چند سال اخير، در مدارس کشور ما، انجام پروژه‌هاي علمي از طريق معلمان توصيه مي‌شود و دانش آموزان نيز از اجراي پروژه‌هاي علمي استقبال مي‌کنند. نوجوانان براي انجام پروژه‌هاي علمي خود به منابعي نياز دارند تا به آن مراجعه نمايند و اصول آن فرا‌گيرند، متأسفانه اين منابع اندک‌اند و پاسخگوي نيازهاي اساسي دانش آموزان نيستند. کتاب حاضر گزيده‌اي از کتاب «راهنماي تهيه پروژه‌هاي خوب براي نمايشگاه علمي» نوشته‌ي جنيس ون کليو است و نوجوانان را با چگونگي اجراي يک پروژه علمي آشنا مي‌کند.
در فصل اول اين کتاب، روش علمي شرح داده است، آنگاه در فصل‌هاي بعد، مراحل مختلف اجراي پروژه علمي از مرحله‌ي انتخاب موضوع تا زمان تهيه‌ي گزارش نهايي پروژه و ارائه آن در يک جشنواره علمي گام به گام و به طور ساده توضيح داده شده است. در پايان کتاب نيز پيوست‌هايي وجود دارد که روش دستيابي به منابع و استفاده از آن‌ها، مراکز علمي و آموزشي در ايران و منابع و پايگاه‌هاي اينترنتي مناسب را معرفي مي‌کند.
اين کتاب، گامي کوچک در آموزش روش پژوهش در مسائل علمي است. اگر بخواهيم ما هم در پيشرفت علمي و توسعه‌ي کشورمان سهيم باشيم، بايد اصول پژوهش را- که در اين کتاب آمده است- خوب ياد بگيريم.